Prezident Shavkat Mirziyoyevning taklifiga binoan Prezident Sadir Japarovning joriy yil 11-12 mart kunlari O‘zbekistonga davlat tashrifi bilan kelayotgani o‘zbek va qirg‘iz xalqlari o‘rtasidagi do‘stlik va birodarlik aloqalari tarixida katta voqea bo‘ladi.
O‘zbekiston qirg‘iz milliy madaniy markazi raisi Rahmatulla Jabborov «Dunyo» AA muxbiriga bergan intervyusida shu haqda o‘z fikrlarini bildirdi.
— Tarixga nazar soladigan bo‘lsak, O‘zbekiston va Qirg‘iziston xalqlari asli ildizi bir xalqlardir, — dedi R.Jabborov. — Ular azaldan yon qo‘shni bo‘lib yashab, bir daryodan suv ichgan, bir-bir bilan quda-anda, do‘st-birodar bo‘lgan, to‘y-tomoshasi ham, bozori ham, mozori ham bir bo‘lgan. Ko‘z tegmasin, bugungi kunda O‘zbekiston bilan Qirg‘iziston o‘rtasida do‘stlik aloqalari barcha sohalarda yanada rivoj topmoqda. Ikki davlat o‘rtasidagi chegara o‘tish postlari yana faoliyat yurita boshlab, odamlarning bir-biriga bordi-keldisi qayta tiklandi. Qisqacha qilib aytadigan bo‘lsak, turli sabablarga ko‘ra qotib qolgan muzlar eridi. Bundan, albatta, ikki xalq vakillari mamnundir.
O‘zbekistonda qariyb 300 ming nafar qirg‘iz millatiga mansub aholi istiqomat qiladi. Ular, asosan, Toshkent shahri, Farg‘ona vodiysi, Jizzax, Sirdaryo va Toshkent viloyatlarida yashaydi.
Bugun O‘zbekiston qirg‘iz milliy madaniy markazi Andijon, Farg‘ona, Namangan, Jizzax, Sirdaryo viloyatlaridagi bo‘linmalar faoliyatini muvofiqlashtirmoqda. Bu markazlarda qirg‘iz madaniyati, an’analari, urf-odatlari va tilini rivojlantirish maqsadida xalq og‘zaki ijodiyoti, milliy va jahon madaniyatining gavhari bo‘lmish “Manas” dostoniga katta e’tibor qaratilmoqda. Markaz muntazam ravishda madaniy tadbirlar, O‘zbekiston va Qirg‘izistonning taniqli fan va san’at arboblari bilan uchrashuvlar, kitob taqdimotlarini uyushtirib kelmoqda.
Markazimiz tashabbusi va faol ishtiroki bilan mamlakatimizda har yili qirg‘iz tili o‘qituvchilarining qirg‘iz tili fani bo‘yicha tanlovi tashkil etiladi. Shuningdek o‘zbek-qirg‘iz do‘stlik kechalari, oqinlar aytishuvlari o‘tkaziladi. O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasida “Aychurek” va “Yagona oilada” teleloyihalari, “Elaman” va “Minqiyal” radiodasturlari, mamlakatimizda yashovchi qirg‘izlarning hayoti, ular erishayotgan yutuqlar va davlatimiz rivojiga qo‘shayotgan hissasi haqida boshqa maxsus ko‘rsatuv va eshittirilishlar muntazam tarzda efirga uzatib boriladi.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan 2018 yilda “Obod qishloq” dasturi doirasida respublikada birinchi bo‘lib Jizzax viloyati Do‘stlik tumanidagi qirg‘iz millatiga mansub aholi istiqomat qiladigan “Manas” qishlog‘i atigi 45 kun ichida qayta ta’mirlanib, barcha infratuzilmaga ega go‘zal maskanga aylantirildi. Bu yerda madaniyat saroyi qad rostlab, uning qoshida O‘zbekiston Respublikasi madaniyat vazirining buyrug‘iga binoan “Marjon” qirg‘iz milliy xalq havaskorlik ansambli faoliyati yo‘lga qo‘yildi.
Davlatimiz rahbarining farmoniga ko‘ra, 2017 yilda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi huzurida Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalari qo‘mitasi tashkil etildi. Ushbu qo‘mita ham milliy madaniy markazlar faoliyatini yanada rivojlanishida katta ahamiyat kasb etmoqda.
Viloyatlar, tumanlar va shaharlarda o‘tkaziladigan har bir bayram tadbirida markazlarimiz faollari ishtirokida qirg‘iz milliy o‘tovlari o‘rnatilib, kuy-qo‘shiqlar yangrashi xalqimizga bayramona kayfiyat baxsh etib keladi. “Oq-so‘yilmak”, “arqon tortdi”, “ko‘kbari” va boshqa xalq o‘yinlari milliy an’anana va qadriyatlarni saqlab kelishda alohida o‘rin tutadi. Shuningdek, milliy hunarmandchilik buyumlari va taomlari ko‘rgazmalari ham har bir bayramning betakror bezagi bo‘lib keladi.
Qirg‘iz madaniy markazi birinchilardan bo‘lib 1992 yilda Jizzax viloyatida viloyatlararo qirg‘iz madaniy markazi maqomida tuzilgan. 1995 yilda Toshkent shahrida tashkil etilgan O‘zbekiston qirg‘iz madaniy markazi 2019 yilga kelib O‘zbekiston qirg‘iz milliy madaniy markazi, deb qayta nomlangan. Markazning asosiy maqsadi yurtimizda yashayotgan qirg‘iz millati vakillarining tili, madaniyati, an’analari va urf-odatlarini saqlash va rivojlantirishdan iborat. Yurtimizda istiqomat qilayotgan boshqa millat vakillari bilan birgalikda hamjihatlik, tinchlik-osoyishtalik va barqarorlikni ta’minlashga munosib hissa qo‘shish ham bizning asosiy maqsadlarimizdan biridir.
Bu yil oldimizga qo‘ygan rejalarimiz katta. Xususan, Jizzax viloyati Baxmal tumani maktablarida “O‘zbekiston – umumiy uyimiz” shiori ostida turli millat vakillari, faxriylar va yoshlar ishtirokida do‘stlik festivallari va bayramlarini o‘tkazishni niyat qilganmiz. Shuningdek, Do‘stlik tumanidagi “Manas” qishlog‘ida Mirzacho‘lda xizmat ko‘rsatgan faxriylarning xotira kechalarini o‘tkazish, kam ta’minlangan oilalarga, urush qatnashchilariga muruvvat yordami ko‘rsatishni rejalashtirganmiz. “Marjon” xalq havaskorlik ansambli jamoasining 2021-2022 yillarda qo‘shni Qirg‘izistonga gastrolini uyushtirish ko‘zda tutilgan.
O‘zbekistonda turli millat va elat vakillari emin-erkin hayot kechirib kelmoqda. Ular uchun millatidan, dinidan, irqidan va egallab turgan mavqeidan qat’iy nazar teng sharoit yaratilgan.
So‘nggi to‘rt yil ichida Markaziy Osiyo davlatlari bilan o‘zaro aloqalar yuqori darajaga ko‘tarildi. Jumladan, O‘zbekiston bilan Qirg‘iziston o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy, sarmoyaviy, madaniy-gumanitar sohalardagi munosabatlarning rivoj topganini yuqori baholayman. Bundan, albatta, ikki mamlakat xalqlari manfaatdor bo‘lmoqda. Ikki qo‘shni birodar xalq o‘rtasidagi bordi-keldilar yanada faollashmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 2 apreldagi “Buyuk adib va jamoat arbobi Chingiz Aytmatov tavalludining 90 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qarori ijrosini ta’minlash maqsadida Toshkent viloyati Parkent tumanida adibning xotirasiga bag‘ishlab katta ijodiy kecha o‘tkazildi. Poytaximiz markazida Chingiz Aytmatovga memorial yodgorligi o‘rnatildi. Bularning hammasi qardosh xalq vakiliga ko‘rsatilgan ehtirom, yurtimizda millatlararo munosabatlar sohasida olib borilayotgan siyosatning yorqin namunasidir. Chingiz Aytmatov o‘zining chiqishlaridan birida shunday degan ekan: “Men Qirg‘izistonimga borsam mehnat qilaman, Moskvaga borsam hurmat qozonaman, O‘zbekistonga kelsam yayrab yashnayman”. Chunki uning O‘zbekistonda qadrdon do‘stlari va yaqinlari ko‘p bo‘lgan.
Bugungi kunda O‘zbekistonda ta’lim yetti til, ya’ni o‘zbek, qirg‘iz, rus, qozoq, qoraqalpoq, turkman va tojik tillarida olib borilmoqda. Qirg‘iz tilida 56 ta maktab faoliyat yuritmoqda. Maktab o‘quvchilari uchun darsliklar “O‘zbekiston” nashriyotida chop etilib, ta’minlanib kelinmoqda. Mamlakat oliy bilim yurtlarida ham qirg‘iz tili va adabiyoti yo‘nalishi kafedralari mavjud. Andijon davlat pedagogika universitetida ko‘p yillardan buyon qirg‘iz tili filologiyasi bo‘limi ishlab turibdi.
Shuni mamnuniyat bilan ta’kidlashni istardimki, qirg‘iz millatiga mansub vatandoshlarimizning kamtarona mehnati mamlakatimiz rahbariyati tomonidan munosib baholanib, yuksak davlat mukofotlariga munosib ko‘rilmoqda.
O‘zbekiston Prezidentining farmonlariga binoan, Andijon viloyati milliy madaniy markazi sobiq raisi Qodirjon Mamatov, Toshkent viloyatidan jurnalist Ma’mur Bozoraliyev, Sirdaryo viloyati qirg‘iz milliy madaniy markazining sobiq raisi va markaz faxriysi Abdusalom Jonibekov, Andijon viloyati Jalaquduq tumani maktab direktori Umudaxon Mamataliyeva “Do‘stlik” ordeni, Namangan viloyati qirg‘iz milliy madaniy markazi raisi Ma’firatxon Istamqulova “Mehnat shuhrati” ordeni, Jizzax viloyatidan mehnat fahriysi Xidir Shukurov “El-yurt hurmati” ordeni va Farg‘ona viloyatidan maktab o‘qituvchisi Nortoji Xalibayeva “Shuhrat” medali bilan taqdirlangan.
Davlat idoralarida uzoq yillar davomida samarali mehnat qilgan Xidir Shukurov, Rahmatulla Jabborov, fan doktori Mahbuba Temirova, Rustam Nuriddinov, Abdusalom Jonibekov, Karim Almatov, Bahrom Izbosarov, yosh mutaxassislar Normuhammad Qo‘shnazarov, Shahriddin Jabborov, Mirkomil Qulmatov va boshqalar ham turli davlat mukofotlariga sazovor bo‘lganini ta’kidlashni istayman.
2019 yilda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi quyi palatasi deputatligiga bo‘lib o‘tgan saylov natijalariga ko‘ra Sirdaryo viloyati qirg‘iz milliy madaniy markazi raisi Nodira Jonibekova ilk marotaba Qonunchilik palatasiga deputat bo‘lib saylandi.
Respublikada istiqomat qilayotgan qirg‘iz millatiga mansub fuqarolar bundan keyin ham yurtimizning gullab-yashnashi, ikki davlat o‘rtasida turli sohalarda aloqalarning rivojlanishiga o‘zlarining munosib hissasini qo‘shishda davom etadi.
